۱۰ اشتباه رایج در مصرف دارو و راهکارهای ساده برای جلوگیری از آن!
Estimated reading time: 5 دقیقه
مصرف دارو یکی از رایج‌ترین راه‌های درمان بیماری‌هاست، اما بسیاری از ما ممکن است در استفاده از داروها اشتباه کنیم و این اشتباهات می‌تواند سلامت ما را به خطر بیندازد. در این مقاله به ۱۰ اشتباه رایج در مصرف دارو می‌پردازیم و راهکارهایی ساده و کاربردی برای جلوگیری از آن‌ها ارائه می‌دهیم.
جدول محتوا
- 1- تغییر خودسرانه دوز دارو
- 2- قطع ناگهانی دارو
- 3- فراموش کردن مصرف دارو
- 4- مصرف دارو با غذا یا بدون غذا به اشتباه
- 5- مصرف همزمان داروهای مختلف بدون اطلاع پزشک
- 6- نگهداری نادرست دارو
- 7- مصرف داروهای تاریخ گذشته
- 8- استفاده از داروهای دیگران
- 9- ترکیب دارو با الکل یا مواد مخدر
- 10- نادیده گرفتن عوارض جانبی
- جمع‌بندی
- منابع
1- تغییر خودسرانه دوز دارو
ممکن است فکر کنید اگر دوز دارو را زیاد کنید سریع‌تر خوب می‌شوید، اما این کار می‌تواند عوارض جدی داشته باشد، مثل آسیب به کبد یا کلیه‌ها. به‌عنوان نمونه، افرادی که هنگام سردرد بیش از حد ایبوپروفن مصرف می‌کنند، در معرض آسیب به دستگاه گوارش قرار دارند. همیشه طبق نسخه پزشک دارو مصرف کنید و اگر نیاز به تغییر دوز داشتید، حتما با پزشک مشورت کنید.
2- قطع ناگهانی دارو
برخی افراد وقتی حالشان بهتر می‌شود، مصرف دارو را ناگهان قطع می‌کنند. این می‌تواند باعث برگشت بیماری شود یا عوارضی ایجاد کند. برای مثال، در مورد آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل آموکسی‌سیلین، اگر پیش از اتمام دوره قطع شوند، ممکن است عفونت دوباره برگردد یا بدن نسبت به دارو مقاوم شود. داروها را طبق نظر پزشک و تا پایان دوره درمان مصرف کنید.
3- فراموش کردن مصرف دارو
فراموش کردن زمان مصرف دارو معمول است، اما می‌تواند اثر دارو را کاهش دهد. در بیماری‌هایی مانند فشار خون، مصرف منظم دارویی مثل لوزارتان بسیار حیاتی است، چرا که نوسان در مصرف آن، کنترل فشار را دشوار می‌کند. استفاده از زنگ هشدار تلفن همراه یا یادداشت‌برداری به شما کمک می‌کند داروهایتان را به موقع مصرف کنید.
4- مصرف دارو با غذا یا بدون غذا به اشتباه
بعضی داروها باید با غذا خورده شوند تا معده را اذیت نکنند و برخی دیگر باید با معده خالی مصرف شوند تا بهتر جذب شوند. مثلاً مصرف قرص آهن با معده خالی جذب بهتری دارد، اما ممکن است در برخی افراد باعث تهوع شود، در حالی که داروهایی مثل ناپروکسن حتماً باید همراه غذا مصرف شوند تا از التهاب معده جلوگیری شود. دستور مصرف روی بسته‌بندی دارو یا توصیه پزشک را جدی بگیرید.
5- مصرف همزمان داروهای مختلف بدون اطلاع پزشک
برخی داروها وقتی با هم مصرف شوند ممکن است اثر یکدیگر را کم یا زیاد کنند و باعث مشکلات شوند. مثلاً ترکیب دکسترومتورفان (داروی ضد سرفه موجود در بسیاری از شربت‌های سرماخوردگی) با برخی داروهای ضدافسردگی می‌تواند خطرناک باشد و منجر به عوارضی مانند افزایش فشار خون یا سندرم سروتونین شود. همیشه به پزشک و داروساز خود اطلاع دهید که چه داروهایی مصرف می‌کنید.
6- نگهداری نادرست دارو
نگهداری دارو در شرایط نامناسب مانند دماهای بالا یا رطوبت زیاد می‌تواند منجر به تجزیه شیمیایی و کاهش پایداری دارو شود و اثربخشی درمان را کاهش دهد. به‌عنوان مثال ، انسولین که یک پروتئین حساس است، باید در دمای ۲ تا ۸ درجه سانتی‌گراد نگهداری شود و قرار گرفتن در دمای خارج از این بازه، مانند دمای بالای داخل خودرو در تابستان، باعث کاهش فعالیت بیولوژیکی آن می‌شود. به همین دلیل، داروها باید در محیط خشک، خنک، به دور از نور مستقیم و در مکان‌های امن دور از دسترس کودکان نگهداری شوند تا سلامت و ایمنی مصرف‌کننده تضمین گردد.
7- مصرف داروهای تاریخ گذشته
مصرف داروهایی که تاریخشان گذشته است، ممکن است بی‌اثر یا خطرناک باشد. مثلاً قطره‌های چشمی تاریخ گذشته ممکن است نه‌تنها اثر درمانی نداشته باشند بلکه باعث عفونت شوند. همیشه تاریخ انقضای داروها را چک کنید و داروهای تاریخ گذشته را دور بیندازید.
8- استفاده از داروهای دیگران
مصرف دارویی که برای فرد دیگری تجویز شده است، حتی در صورت شباهت علائم، می‌تواند خطرات جدی برای سلامت ایجاد کند و منجر به عوارض جانبی ناخواسته شود. به عنوان مثال، مصرف خودسرانه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن ممکن است در فردی با مشکلات کلیوی یا بیماری‌های گوارشی، باعث تشدید شرایط شده و عوارضی مانند خونریزی معده یا نارسایی کلیه ایجاد کند. هر دارو باید فقط با نسخه و تحت نظر پزشک متخصص مصرف شود تا درمان ایمن و مؤثر باشد و از تداخلات دارویی جلوگیری گردد.
9- ترکیب دارو با الکل یا مواد مخدر
الکل و برخی مواد مخدر می‌توانند اثر داروها را تغییر داده و عوارض جانبی خطرناک ایجاد کنند. ترکیب دیازپام یا داروهای آرام‌بخش با الکل می‌تواند منجر به افت سطح هوشیاری، کاهش تنفس و حتی مرگ شود. هنگام مصرف داروها از مصرف الکل یا سایر مواد پرهیز کنید.
10- نادیده گرفتن عوارض جانبی
اگر بعد از مصرف دارو احساس ناراحتی یا علائم غیرمعمول داشتید، دارو را بدون مشورت قطع نکنید. برای مثال، واکنش‌های پوستی شدید پس از مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مانند سفالکسین ممکن است نشانه حساسیت باشد و نیاز به پیگیری فوری پزشکی دارد. سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید تا راهنمایی لازم را دریافت کنید.
جمع‌بندی
مصرف صحیح دارو نقش مهمی در سلامت ما دارد. با رعایت نکات ساده‌ای که گفته شد، می‌توانیم از بسیاری از مشکلات جلوگیری کنیم. همیشه سؤالات و نگرانی‌های خود را با پزشک و داروساز مطرح کنید و از مصرف خودسرانه دارو پرهیز کنید.
منابع
MedlinePlus – Safe Medication Use
Mayo Clinic – Medication Safety
WHO – Medication Without Harm
دیدگاهتان را بنویسید